Ik schreef de gids voor mensen die projecten vormgeven, processen begeleiden, initiatief nemen. En die voelen: wat wij doen, moet anders. Dieper afgestemd. Meer in relatie. Niet alleen met mensen, maar met het hele levende weefsel waarvan wij deel zijn.
Wat zou het betekenen om bij elk ontwerp, elk plan, elk initiatief ook de Aarde aan tafel te zetten? Als mede-ontwerper en levend geheel dat ons draagt én iets te zeggen heeft.
Ik maakte het als een inspirerend kompas voor wie wil ontwerpen met de Aarde als partner. Je ontdekt drie ethische kernwaarden — koester de Aarde, koester de mens, deel de weelde — en twaalf ontwerpprincipes die zijn afgeleid van hoe ecosystemen al miljoenen jaren functioneren, floreren, herstellen.
Deze waarden en principes zijn die van permacultuur: een wereldwijd succesvol toegepaste ontwerpfilosofie die van ecosystemen leert hoe we kunnen leven en samenwerken op een manier die regeneratief is. Ik benader permacultuur hier als een inspirerend perspectief dat verder gaat dan tuinontwerp of ecologie — een perspectief dat helpt bij het vormgeven van veerkrachtige systemen. Dat toepasbaar is in elk ontwerp: in je team, je organisatie, je school, je beleid, je buurtproject of je persoonlijke keuzes.
Een voorbeeld? Neem het principe Verspil niets. Omdat in levende systemen alles van waarde blijft. Wat afval is van het ene organisme, is voedsel voor het andere. In het boek Natural Intelligence van Leen Gorissen raakte mij bijvoorbeeld deze kennis:
In de oceaan spelen walvissen een rol die lange tijd onzichtbaar bleef. Hun uitwerpselen zijn rijk aan ijzer en stikstof — voedingsstoffen die schaars zijn in de bovenste waterlagen. Wanneer walvissen duiken naar diepere waterlagen om te jagen, en vervolgens terug opstijgen naar de oppervlakte om adem te halen, brengen ze die voedingsstoffen mee omhoog. Daar stimuleren ze de groei van fytoplankton: microscopische algen die de basis vormen van het voedselweb én die een groot deel van de CO₂ uit onze atmosfeer opnemen via fotosynthese.
Meer fytoplankton betekent meer vis, meer zuurstof, meer leven. En wanneer fytoplankton sterft, zinkt het naar de oceaanbodem, waar het langdurig koolstof opslaat — een cruciale functie in het reguleren van het aardeklimaat. Walvissen zijn dus geen ‘consumenten’ van (onze) vis, zoals ooit gedacht werd, maar ecosysteem-beheerders die de oceaan voeden en mee het klimaat in balans houden.
Wat eerst als afval werd gezien, blijkt voeding en samenwerking te zijn — met impact op het hele systeem.
En dan volgt de vraag: Welke reststromen ontstaan in jouw project — materialen, tijd, relaties, ideeën — die ergens opnieuw waarde kunnen brengen? Of, met welke reststromen van je omgeving kan jouw project zijn voordeel doen?
In de inspiratiegids maak je kennis met permacultuur via twaalf principes — elk verbonden met een wonderlijk ecosysteemverhaal en vragen die meteen naar het hart van je project gaan. Het nodigt uit tot concreet ontwerpwerk, alleen of samen met je team. Als manier van kijken, kiezen en samenwerken met het leven zelf — voorbij techniek, gedragen door verbondenheid.
